Dukielski
Przegląd
Samorządowy

Wrzesień 2004
nr 9(161)

 w gminie
 wydarzenia
 komentarze
 sport
 okładka

 wersja PDF

 kuchnia regionalna

 powrót

W 60 rocznicę bitwy Karpacko – Dukielskiej

Rok 2004, jest rokiem, w którym obchodzimy okrągłe rocznice wydarzeń, które miały miejsce u kresu działań II wojny światowej. Wówczas to nastąpiły ostatnie zrywy narodów umęczonych wojną i strasznym terrorem okupanta.
W sierpniu obchodziliśmy 60 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, zakończonego wielkimi stratami w ludziach, zniszczeniem miasta i wypędzeniem pozostałej ludności poza jego granice.
W dniu 6 października br., na cmentarzu wojennym w Dukli odbędą się obchody 60 rocznicy jednej z najkrwawszych bitew II wojny światowej, Bitwy o Przełęcz Dukielską, w której hitlerowski okupant zmierzył się z połączonymi siłami byłej armii radzieckiej i czechosłowackiej.
Działania wojenne rozpoczęły się w pierwszych dniach września 1944r. i trwały do końca listopada. Najcięższe walki stoczono w dniach od 11 września do 6 października 1944r. W tym to dniu zagrożeni Niemcy opuścili Przełęcz Dukielską, a oddziały czechosłowackie wkroczyły na pierwszy skrawek wyzwolonego swego kraju, stał się on też świętem Czechosłowackiej Armii.
Obie walczące strony poniosły ogromne straty. Ocenia się, że ówczesne wojska radzieckie straciły około 100 tysięcy żołnierzy, zaś 1 korpus czechosłowacki stracił około 6 tysięcy ludzi, w tym 322 oficerów. Niemców zginęło około 50 tysięcy.
Te wydarzenia wspominamy rokrocznie. Wspólnie ze Słowakami i Czechami, na cmentarzu wojennym w Dukli czcimy pamięć żołnierzy, poległych w tej bitwie.

„Ekologiczne poproszę – na co dzień!”
To hasło tegorocznej kampanii sprzątania świata, która odbędzie się w dniach od 17 do 19 września.

Zakupy już dawno stały się ważnym elementem naszego codziennego życia. Pomyślmy jednak, jaki wpływ na środowisko mogą mieć te z pozoru błahe decyzje, których dokonujemy tak wiele, stojąc przed półką sklepową. Domagajmy się towarów dobrej jakości, świeżych, produkowanych w sposób nieuciążliwy dla środowiska. Pamiętajmy, że każda nasza złotówka jest jak wyborcza kartka – możemy poprzez nasze zakupy wspierać te towary i firmy, które dbają o środowisko. Np. kupując biodegradowalny proszek do prania nie tylko oszczędzamy ziemię, rzeki i morza przed zanieczyszczeniem, ale też swoje pieniądze kierujemy do producenta, który rozwija technologie przyjazne dla środowiska! Kupując produkty spożywcze wyprodukowane w polskich gospodarstwach ekologicznych nie tylko pomagamy polskim rolnikom, wspieramy też produkcję, która nie szkodzi środowisku. Nie wspominając już o naszym zdrowiu.
Sięgając po każdy produkt w sklepie powinniśmy pamiętać, że ma on już swoją „historię”. Cykl „życia” produktu to wszystkie etapy działalności związane z danym produktem, od wydobycia surowców zaczynając, poprzez jego produkcję, opakowanie, dystrybucję, przechowywanie, użytkowanie, a na odzysku i powtórnym wykorzystaniu kończąc. Pomyślmy także o tym, co wkładamy do garnka. Poniekąd przecież stajemy się tym, co zjemy. Przemysłowe metody produkcji rolniczej mogą spowodować, że w produktach pochodzenia roślinnego można spotkać znaczne ilości azotanów i azotynów oraz pozostałości pestycydów. Produkty pochodzenia zwierzęcego mogą zaś zawierać hormony oraz pozostałości antybiotyków. To wszystko, plus zanieczyszczenia powietrza, gleb i wód sprawiają, że jakość żywności się pogarsza, a jej wartość biologiczna jest niewielka. Alternatywą dla tej żywności jest żywność wyprodukowana przez rolnictwo ekologiczne.
Rolnictwo ekologiczne to najbardziej przyjazna środowisku produkcja rolnicza. Sprawmy zatem, aby nasze codzienne zakupy stały się „dobrymi zakupami”, czyli takimi, które są świadome, przemyślane, etyczne i oprócz tego, że zaspokajają nasze potrzeby, jednocześnie wspomagają odpowiedzialne przedsiębiorstwa kierujące się nie tylko zasadami ekonomicznymi, ale także ekologicznymi, społecznymi i etycznymi.

OPAKOWANIA

Unikajmy niepotrzebnych opakowań. Czyż torba płócienna lub lniana nie jest bardziej elegancka niż tzw.„reklamówka”? Nie dajmy się nabierać na „darmowe” torebki foliowe, ich cena jest bowiem wkalkulowana w cenę towarów, a nie poddane recyklingowi będą zaśmiecać nasz raj przez setki lat. Unikajmy opakowań skomplikowanych, trudnych do zagospodarowania – np. złożonych z wielu różnych warstw lub elementów. Ich produkcja jest uciążliwa dla środowiska, zaś odzysk i recykling jest bardzo drogi. Wybierajmy zatem opakowania wykonane z materiałów odnawialnych, najlepiej wielokrotnego użytku lub z recyklingu. Takim materiałem jest papier lub np. szkło, najzdrowsze opakowanie, które może być w nieskończoność poddawane recyklingowi.
Recykling to najlepszy ze sposobów radzenia sobie z odpadami, polegający na zawróceniu odpadów z drogi na wysypisko i przetworzenia ich na nowe produkty. Zamiast pozyskiwać nowe surowce z naszej planet, będziemy używać te same materiały wielokrotnie. cdn.
NAKA

Pokój i dobro!

Częstochowa, dnia 25.07.2004 r.

Około trzy tysiące tercjarzy pielgrzymowało w sobotę tj. 24 lipca 2004 Toku na Jasną Górę. Pielgrzymce przewodniczył ks. bp Gerard Bernacki z Katowic - tercjarz franciszkański. Była to już XI pielgrzymka z hasłem - Przez Maryję do Jezusa. Wszystkich pielgrzymów powitał, w imieniu stróżów podprzeor o. Nikodem Kilnar. W imieniu Rady Narodowej FZŚ ś. Joanna Berłowska, witając dziękowała za dar serca, czyli za ufundowanie stacji różańca świętego - modlitwa Pana Jezusa w Ogrójcu na Jasnej Górze. Eucharystię celebrowało około 40 kapłanów z zakonów św. Franciszka i kilku księży diecezjalnych. W kazaniu biskup katowicki mówiąc o naśladowaniu św. Franciszka przez współczesnych franciszkanów świeckich, ukazał św. Jana z Dukli, św. Kingę, bł. Szymona z Lipnicy i bł. Anielę Salawę jako wzór aktualności i żywotności franciszkańskiego dziedzictwa. Na zakończenie podziękował wszystkim o. Marian Jarząbek, przewodniczący Konferencji Asystentów Narodowych z Warszawy. Z naszej zakonnej prowincji było kilka wspólnot franciszkanów świeckich: Częstochowa z o. Krystianem, Dukla z o. Ignacym, Kraków z Aleksym, Leżajsk z o. Mieczysławem, Łęczyca z o. Bogusławom Piotrowskim, Łódź z o. Janem, Radecznica z br. Zdzisławom, Radom z o. Gedeonem, Warta z o. Zygmuntem i kilka wspólnot bez kapłana.
Po skończonych uroczystościach na Jasnej Górze nasz klasztor częstochowski odwiedził ks. bp Gerard Bernacki, który w kronice klasztornej pozostawił takie świadectwo: „Kochanym i Drogim Ojcom Franciszkanom (Bernardynom) - życząc wszelkiej Bożej pomyślności - z serca błogosławię! Szczęść Boże! Wasz + Gerard Bernacki. 24 VII 2004 r”. Był również tercjarze z Dukli, z Łęczycy, Radecznicy i Warty, którzy modlili się w nowej kaplicy Matki Bożej Kalwaryjskiej. Niech zakon franciszkański w kościele wydaje nowe owoce świętości.

O. Krystian Olszewski OFM.

FUNKCJE LASU

Las jako jeden z odnawialnych zasobów przyrody, w sposób naturalny lub przy znacznej pomocy człowieka, spełnia wiele różnorodnych funkcji. Można je podzielić na trzy grupy: ekologiczne, produkcyjne i społeczne.

Funkcje ekologiczne wyrażają się korzystnym wpływem lasów na kształtowanie klimatu, skład atmosfery (rośliny w procesie fotosyntezy pobierają z powietrza dwutlenek węgla, a oddają życiodajny dla całej reszty organizmów tlen), ochronę gleb przed wymywaniem, regulację obiegu wody w przyrodzie, przeciwdziałanie osuwiskom, powodziom (las chłonie wodę jak gąbka, gdyby nie zalesione stoki Cergowej, Piotrusia czy Ostrej, ostatnia powódź na Podkarpaciu, mogła być znacznie groźniejsza w skutkach).

Funkcje produkcyjne lasów to przede wszystkim produkcja drewna (towaru ekologicznie czystego, wytwarzanego z energii słońca, dwutlenku węgla, wody i składników mineralnych zawartych w glebie) oraz produktów użytkowania ubocznego, tj.: owoców runa, grzybów, ziół leczniczych, choinek, żywicy czy upolowanej zwierzyny.
Obecnie na rynku, panuje olbrzymie zapotrzebowanie na drewno, które jako produkt wytrzymały, elastyczny, lekki i zarazem twardy, znajduje swoje wykorzystanie w ponad 30 tysiącach zastosowań.
Ogromne ilości drewna przerabia przemysł celulozowo - papierniczy (25% całości rocznego pozyskania), budowlany, górniczy, kolejowy czy meblarski.
Bardzo modne ostatnio „grillowanie”, również korzysta z dobrodziejstw tego surowca, który wypalany w specjalnych retortach (np. Stasianie) w wyniku reakcji pirolizy, przetwarzany jest na węgiel drzewny (wykorzystuje się tu głównie gatunki liściaste twarde – buk, grab, brzoza).
Funkcje społeczne lasów wpływają na korzystne warunki zdrowotne i rekreacyjne społeczeństwa. Lasy stanowią też miejsce pracy wielu tysięcy osób, służą obronności kraju, wpływają na rozwój kultury, nauki oraz edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Nadleśnictwa wychodzą naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu, tworząc na zarządzanym przez siebie terenie, parkingi, pola biwakowe (w Stasianie i Trzcianie), ośrodki edukacyjne czy ścieżki przyrodniczo-leśne (w pobliżu Dukli znajdują się dwie: „W przełomie Jasiołki” na górze Ostrej oraz „Do Złotej Studzienki” na Cergowej). Poprzez organizację terenowych spotkań z młodzieżą szkolną, leśnicy starają się przybliżać istotę swojej pracy, jednocześnie kształtując właściwą postawę wobec przyrody.
Połączenie w gospodarce leśnej ekologicznych i społecznych funkcji lasu, określanych jako poza produkcyjne, spowodowało wyróżnienie lasów o charakterze ochronnym. Łączna powierzchnia tych lasów w Lasach Państwowych wynosi prawie 50% całkowitej powierzchni leśnej. Wśród nich największy obszar zajmują lasy wodochronne, uszkodzone przez przemysł, lasy wokół miast, glebochronne oraz cenne fragmenty rodzimej przyrody. Na terenie Nadleśnictwa Dukla, zdecydowana większość (ponad 90%) lasów posiada status – ochronne.

Tekst i fot. Paczkowski Artur

REKREACJA FIZYCZNA
JAKO SPOSÓB NA ZDROWY TRYB ŻYCIA

„Życie i zdrowie największym bogactwem narodu, powszechna aktywność fizyczna największą szansą w ich umacnianiu”.
(Zbigniew Cendrowski)

Kultura fizyczna obejmuje wszystkie sposoby wpływające na zdrowie naszego ciała, aktywność fizyczną, sposób odżywiania. Głównym czynnikiem, chyba najważniejszym jest ruch, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i egzystencji każdego osobnika. Od początku istnienia, człowiek rywalizował między sobą w różnych formach sprawności fizycznej. Sprawność była nam potrzebna najpierw do przetrwania, później do toczenia ciągłej rywalizacji między sobą. Dzisiaj w dobie komputerów, człowiek coraz częściej poddaje się wpływom zdobyczy cywilizacji, w sposób bierny spędza swój wolny czas, a ruch wydaje mu się czymś zbędnym i niepotrzebnym. Statystyki jednak nie da się oszukać. Prawie 80% dzieci w szkołach ma wady postawy a choroby w zakładach pracy i coraz więcej zwolnień lekarskich mówią same za siebie. Ruch stał się niemodnym sposobem spędzania czasu wolnego i odpoczynku.
Okazuje się, że każda forma aktywności fizycznej wymaga zbyt wiele fizycznego wysiłku dla człowieka w obecnym czasie. Zapominamy, że organizm ludzki genetycznie zaprogramowany został na aktywny styl życia. Ruch jest biologiczną potrzebą organizmu ludzkiego. Człowiek na przekór potrzebom swojego organizmu zaczął prowadzić siedzący tryb życia. Przestał wsłuchiwać się w sygnały informujące go o jego potrzebach, w tym też o konieczności wykonywania ruchów jako naturalnej potrzebie organizmu, a jednocześnie źródle jego zdrowia. Po drodze w dorosłe życie zapominamy gdzieś o tym w co wyposażyli nas w szkole nauczyciele kultury fizycznej. Zagonieni za materialnymi dobrami, zestresowani ciągłymi problemami dnia codziennego i pracy zapominamy o zasadach odpoczynku czynnego, który oprócz ciała ogromnie pozytywnie wpływa na sferę psychiczną. Ruch jest doskonałą formą rozładowania napięcia i w dużej mierze nawet długotrwałego stresu. Wiadomości i umiejętności nabyte w szkole z zakresu kultury fizycznej dają nam wspaniałe podstawy do prowadzenia zdrowego trybu życia. Dlatego też musimy uświadomić sobie, że aktywność ruchowa powinna być realizowana poprzez rekreację fizyczną jako podstawową metodę spędzania czynnie czasu wolnego. Rekreacja fizyczna to nic innego jak podejmowanie różnorodnych form aktywności ruchowej (poza obowiązkami domowymi, zawodowymi i społecznymi) dla odpoczynku, rozrywki, odprężenia, relaksu, zdrowia i samodoskonalenia. Uwzględniając to, iż obecnie jest bardzo dużo form i możliwości spędzania czasu wolnego nie powinniśmy mieć kłopotów z wyborem i dostosowaniem ich do własnych potrzeb i preferencji. Jednak żeby realizować się ruchowo potrzeba przede wszystkim chęci i siły woli, aby nasze działania nie były tylko incydentalne.
Wszyscy powinniśmy kierować się następującymi zasadami rekreacyjnego spędzania czasu wolnego:
* dbać o swoją kondycję fiz. wg zasady 3 x 30 x 130; tzn. 3 x w tygodniu po 30 min., tak aby tętno wynosiło 130/min.
* wybierać dla siebie dyscypliny dostosowane do swoich możliwości, sprawiające satysfakcję i zadowolenie
* wykorzystywać wolne chwile oraz wolny czas na rekreację fizyczną
* namawiać innych i dać się namówić drugim na aktywność ruchową
* korzystać z różnych przyborów i przyrządów
* czerpać z działań sportowych radość i satysfakcję
* przeciwdziałać nudzie, apatii i bezczynności
* hartować organizm latem i zimą
* doskonalić swoją wolę i samozaparcie.

Musimy uświadomić sobie, że najlepszym wypoczynkiem jest wypoczynek czynny, ponieważ daje nam siły do dalszej pracy i nauki, a zarazem oddziaływuje zdrowotnie tj. pozwala zregenerować się pod względem psychofizycznym. Ponadto, każda forma ruchu połączona z chwilowym fizycznym zmęczeniem pomaga walczyć ze stresem. Pamiętajmy o tych pozytywnych aspektach ruchu siadając każdego dnia przed komputerem i telewizorem. Nie patrzmy biernie na sport. Nasza rola – moja rola w kulturze fizycznej musi być aktywna. Zdrowia nie da nam nikt, musimy o nie zadbać sami.
Ryszard Chowaniec
nauczyciel wychowania fizycznego
ZSP Jaśliska

Uwaga pies!!

„Pies przyjacielem człowieka, ale czy człowiek jest przyjacielem psa?”

W sobotę, 21 sierpnia 2004 r. około godziny 21-szej, na drodze w kierunku Barwinka miał miejsce wypadek. Owczarek niemiecki wałęsający się bez właściciela wbiegł na jezdnię i wpadł pod koła samochodu. Zginął pies, szkody jakie poniósł kierowca wynoszą około 1500 zł. Kosztami powinien być obciążony właściciel psa za brak nadzoru i opieki nad nim i tak być może się stanie.
Niech to będzie przestrogą dla właścicieli psów naszego miasta. Biorąc pod uwagę liczbę psów / dużych/, biegających bez opieki, należy uznać to za szczęście, że straty są tak małe.
Jeżeli właściciele psów nie wezmą sobie do serca, że opieka nad zwierzęciem, to nie tylko dokarmianie, ale i zabezpieczenie opieki nad nim, może to spowodować jeszcze wiele nieszczęść.
Nagannym wydaje się również wpuszczanie psów bez uwięzi na teren ogródków działkowych. Właścicielom działek należy się bezpieczny wypoczynek i spożywanie warzyw bez psich dodatków.
/d.s/

Żegnaj Chatko Puchatka!

Ależ zrobiłaś dzieciom paskudną niespodziankę tego lata. Toż one od zniknięcia śniegu co roku oczekują niecierpliwie, kiedy wraz z wakacjami otworzysz im kolorową furtę i zaprosisz ich do letnich harców. Przecież to one cię tworzyły przez siedem trudnych lat, one udoskonalały, cieszyły się tobą, wrosłaś w pejzaż Dukli. I nagle przestałaś istnieć. W ciągu jednego przedpołudnia zamieniłaś się w totalną ruinę.
Komu się tak spieszyło, by cię unicestwić. Że niby wykopy pod nowy wodociąg? Przez kilka tygodni nikt ze sprawców nie przyszedł nawet popatrzeć na swoje dzieło, jakoś wytłumaczyć, czy choć w części naprawić wyrządzoną szkodę. Ja jako opiekun Chatki rozumiem w jak dzikiej rzeczywistości żyjemy, ale kto potrafi wytłumaczyć to dzieciom? Co one myślą i czują o naszej /nie/odpowiedzialności. Czy nie zechcą nas w tym naśladować, gdy niedługo zajmą nasze miejsca?
Augustyna Nawracaj

Uwaga debiuty!

Agnieszka Adamska
Uczennica klasy drugiej L.O.

„Miłość”
Nie plewiony ogród lubości,
otwarty tylko dla wtajemniczonych.
Niezmierna przestrzeń czułości,
otaczająca oślepionych uczuciami.
Niezmienny poryw wiatru,
gorącem swym rozżarzający tęsknoty.
Niewinne słowo,
splątane między ustami zakochanych.

„Noc”
Świat płachtą okryty,
przestrzegający godzinę ciszy.
Ludzie delikatnie pulsujący,
skąpani w jeziorze marzeń.
Gwiazdy mrugające złociście
ku sobie nawzajem.
To wszystko razem,
otulone ciepłą kołderką kosmosu,
staje się jedną chwilą
przemijającą o świcie.

„My”
Dotykaj ręką marzeń.
Stań się motylkiem niewielkim,
fruwającym wśród drapaczy chmur,
szukającym wysp zieleni.
Stań na chmurce pierzastej
i odpłyń w dal niewinną.
Mknij przez przestworza,
nie słysząc tykania zegara.
Usiądź na tronie ludzkości
i śnij o sobie dalej.