Dukielski
Przegląd
Samorządowy

Sierpień 2003
nr 8(148)

 w gminie
 wydarzenia
 komentarze
 sport
 okładka
 kuchnia regionalna

 powrót

Olchowiec i Mszana – po nocnym oberwaniu chmury

W godzinach nocnych 18 lipca br. mieszkańcy Olchowca i Mszany przeżyli chwile grozy. Gwałtowna burza spowodowała taki napływ wody, że wezbrane potoki wystąpiły z brzegów. Szalejąca woda zniszczyła prawie wszystkie mostki, przejazdy, większość dróg jest uszkodzonych. Wezbranej wodzie oparł się jedynie stary kamienny most obok cerkwi, aczkolwiek i on wymaga zabezpieczenia, gdyż woda wypłukała zaprawę spomiędzy kamieni. Górskie potoki po intensywnej ulewie wezbrały do tego stopnia, że nie oparły się masom wody żelazne konstrukcje kładek i mostków, a niektóre z nich znajdywano kilkaset metrów dalej. Poziom wody sięgał niemal wejść do budynków mieszkalnych. Żywioł zabierał wszystko, co znalazło się na jego drodze: garaże, psie budy, pojazdy itp. Najdotkliwsze są szkody wyrządzone na 3 kilometrowym odcinku drogi od Ropianki do Olchowca. Jest to droga powiatowa, która obecnie wymagać będzie gruntownej naprawy. Natychmiastowej pomocy mieszkańcom Olchowca udzieliły jednostki OSP. Również potok Mszanka spowodował zniszczenie większości mostków w Mszanie, uszkodził lokalne drogi. Na terenie objętym kataklizmem zniszczeniu uległy także uprawy rolne – zboża, ziemniaki itp. W sobotę od rana na terenach poszkodowanych wiosek przebywał burmistrz MiG Dukla Marek Górak, który po wstępnej ocenie szkód zamierza wystąpić o dodatkowe środki finansowe dla gminy. Nie potwierdzone są jeszcze szkody wyrządzone w budynkach mieszkalnych i inwentarskich. Dodatkowo woda wrzynając się głęboko w ziemię wypłukała wiele pozostałości z czasów wojny w postaci niewybuchów, którymi zajęli się saperzy. Jak wiadomo, tego samego dnia do podtopień, a także ludzkich tragedii doszło również w części powiatu jasielskiego.
/tekst i fot. Z. Dudzik/

Żywioł zaszalał z ogromną siłą

Z piątku na sobotę w dniach 18 i 19 lipca br. w wyniku nocnego oberwania chmury potok Wilsznia, mający swoje źródło na Zimnej Górze, nieopodal miejscowości Wilsznia i Olchowiec, pokazał swoje możliwości. Obfity i silny deszcz gwałtownie przemienił ten ospały potok w rwący i ryczący żywioł. W miejscowości Polany /gmina Krempna/, pędząc z ogromną siłą, nie oszczędził nawet ludzi. Jego wezbrane wody porwały samochód z 5 ludźmi w środku. Zginęła 4 osobowa rodzina i ich znajoma, 11 letnia dziewczynka, mieszkanka Polan.
Na terenie naszej gminy w miejscowościach Wilsznia, Olchowiec, Ropianka, Mszana i Tylawa nawałnica w wielu miejscach poczyniła istne spustoszenia. Pędzące wody potoku, chwilami rozlewały się na szerokość ponad 2 metrów, zabierając ze sobą i niszcząc wszystko co znalazło się na linii rozlewu.
W miejscowości Olchowiec woda zniszczyła nawierzchnię asfaltową drogi powiatowej, na odcinku 3,5 km, z powierzchni ziemi znikło wiele przepustów, mostków i kładek, drogi dojazdowe do pól i gospodarstw rolników zatraciły swoje granice. W Ropiance, na odcinku ok. 5 km drogi gminnej woda zniszczyła nawierzchnię, potworzyła liczne osuwiska. W wielu miejscach urosły zwały naniesionego mułu, szlamu i innych nieczystości.
Gwałtowna ulewa nie oszczędziła również ujęcia wody wodociągu w Dukli, powodując dość znaczne zniszczenia na jego obiektach
Duże straty we własnym mieniu ponieśli również mieszkańcy zalanych miejscowości.
Wiele domów i budynków gospodarczych rolników zostało zalanych, woda wyrządziła szkody na polach pastwiskach i łąkach. Ucierpiały zwierzęta. Nic nie zostało z upraw warzyw.
Komisja szacująca szkody, które wyrządziła ulewa na różnych obiektach gminnych, wyceniła ich wartość na około 95 tysięcy złotych.

Urząd Miasta i Gminy Dukla czyni starania o pozyskanie środków finansowych z wielu źródeł i instytucji powiatowych, wojewódzkich oraz rządowych, w celu odbudowy zniszczonych obiektów.
Tekst: /beż/

Solidnie, szybko, tanio BUS w Dukli

Od 3 tygodni można zauważyć na trasie Dukla- Krosno przejeżdżającego kilkanaście razy dziennie białego Mercedesa 209, oznaczonego literami MK. Osobowa linia przewozi 13 osób.
Red.: Co Pana skłoniło do otwarcia osobowych przewozów pasażerskich w Dukli?
Bogusław Jachimowicz, właściciel firmy przewozowej MK:- Piękny teren Beskidu Dukielskiego poznałem jeżdżąc z rodziną do sanatorium w Iwoniczu Zdroju. W związku z tym, że od 6 lat przewożę ludzi na trasie Kraków – Krzeszowice i Kraków- Wierzchowice postanowiłem pomóc mieszkańcom tych okolic udogodniając dojazdy do pracy i szkół, możliwość szybkiego załatwiania spraw w Miejscu Piastowym, Krośnie itp.
Red. Jak przebiega trasa przejazdu?
B.J.: Pierwszy kurs o godz. 5.25. do Krosna, a ostatni z Krosna 19.10. do Dukli. Czas przejazdu ok.25-30 minut w zależności od ruchu, przejazdu pociągów. Wjeżdżamy do Krosna ul. Lwowską, przez rondo, ul. Staszica i w dół do ul. Legionów. Początek i koniec kursu w Krośnie na dworcu PKP (obok przystanku MKS). Wykonujemy 12 kursów codziennie oraz 6 razy w sobotę, zatrzymując się na wszystkich przystankach w poszczególnych miejscowościach, (także na żądanie). Już wkrótce będziemy jeździć w niedzielę. Szczegółowy bezpłatny rozkład jazdy można otrzymać w poczekalni autobusowej oraz u kierowcy podczas przejazdu.
Red.: ” Wszedł” Pan w obcy teren. Czy nie obawia się Pan konkurencji ze strony innych przewoźników oraz ryzyka, że interes nie wypali?
B.J.: Cena za kurs do Krosna 2,50 zł od osoby obowiązująca do końca roku (a może dłużej) jest atrakcyjna dla pasażerów. Jej zmiana na niższą lub wyższą zależeć będzie od wielu czynników. Jeżeli chodzi o sprawę konkurencji to twierdzę, że jest potrzebna. Pasażer sam wybierze, którą wybrać linię. Komfort, czas, cena, obsługa, solidność – to decydujące o tym czynniki. Przykro mi jest, iż rozkład jazdy mojej firmy, zatwierdzony przez Urząd Marszałkowski w Rzeszowie zostaje przez kogoś zrywany. Być może kiedyś właśnie ta osoba będzie musiała skorzystać z mojego BUS- a, nie wiedząc o której odjeżdża. Nie mam nic przeciwko temu by obok moich godzin przewozowych znajdował się też rozkład jazdy innych firm, jeżeli jest to zgodne z prawem.
Red. Minęło kilkanaście dni od uruchomienia linii? Jak Pan ocenia jej opłacalność? Jakie są opinie jej użytkowników?
B.J.: Trudno po 3 tygodniach mówić o opłacalności. Początkowe koszty były duże. Mówią o mnie, iż jestem spokojny i cierpliwy. Teraz też tak będzie. Wg opinii pasażerów wydaje mi się, iż są zadowoleni, szczególnie w tym względzie, że jeździmy między kursami PKS Krosno. Zauważyłem, że kilkanaście osób jest już stałymi klientami. W przypadku zapotrzebowania jestem w stanie podstawić drugi samochód o większej liczbie siedzeń.
Re.: Wiem, iż Beskid Dukielski przyciąga w nasze okolice nie tylko kilkudniowych turystów, ale i takich, którzy zostają na dłużej. Czasami na zawsze, prowadząc tutaj interesy i życie rodzinne. Czy nie stanie się to także w Pana przypadku, gdyż „nie przesadza się tylko starych drzew”, a Pan jest młody?
B.J.: Nie mówię nie. Byłem już na pustelni św. Jana z Dukli w Trzcianie, na Łemkowskiej Watrze w Zdyni, przejechałem trasę u podnóża góry Cergowej, poznałem Duklę i twierdzę, iż jest tu naprawdę pięknie. Nie wiem jednak co na taką propozycję reszta mojej rodziny. Korzystając z okazji chcę podziękować Markowi Górakowi- burmistrzowi miasta i gminy Dukla za pozytywną opinię i wyrażenie zgody na oficjalne korzystanie z placu autobusowego przy Trakcie Węgierskim.
Red. Czy wie Pan, co to jest DPS?
B.J.: Do tej pory nie wiedziałem. Teraz tak. Mam zatem propozycję dla Czytelników. Wszyscy, którzy kupią Dukielski Przegląd Samorządowy w kiosku poczekalni autobusowej otrzymają bilet na bezpłatny przejazd do - lub z Krosna. Dla kilkunastu pozostałych pasażerów - czytelników proponuję 50% zniżkę.
Zapraszam do korzystania z linii przewozów osobowych MK
Red.: Dziękuję i do zobaczenia na trasie Dukla - Krosno.
bees

Doświadczenie i wieloletnia praca idą na emeryturę - młodzi w natarciu.

31 sierpnia 2003 r. jest ostatnim dniem pracy zawodowej 2 dyrektorów placówek oświatowych w Iwli oraz Dukli. Na zasłużoną emeryturę przechodzą Panie Maria Pęcak dyrektor Zespołu Szkół Publicznych w Iwli, jak również Danuta Kowalska dyrektor Przedszkola Gminnego w Dukli.

Pani Maria Pęcak przepracowała w szkolnictwie ogółem 36 lat, w tym, najpierw w Szkole Podstawowej, a po reorganizacji oświaty, Zespole Szkół Publicznych w Iwli, 28 lat. Funkcję dyrektora szkoły pełniła przez 11 lat.

Pani Danuta Kowalska z oświatą szkolną i przedszkolną związana była przez 30 lat, w naszym dukielskim przedszkolu przepracowała 28 lat, zaś na stanowisku dyrektora tej placówki ostatnie 5 lat.
Obu Paniom życzymy wspaniałych pomysłów na „dni wolne od pracy”, realizacji marzeń /może młodzieńczych?/ oraz dużo zdrowia.

Natomiast, z dniem 1 września 2003 r. z rozwiązywaniem skomplikowanych zadań oświatowych zetknie się 2 nowych dyrektorów wspomnianych placówek, wyłonionych na te stanowiska drogą konkursową, tj. Pan Jerzy Pęcak dyrektor Zespołu Szkół w Iwli oraz Pani Lucyna Głód, dyrektor Przedszkola Gminnego w Dukli. Oboje są ludźmi tuż po trzydziestce, więc „wszystko przed nimi”.
Życzymy im wspaniałych kontaktów z dziećmi i młodzieżą oraz siły na przezwyciężanie problemów związanych z pełnieniem tej funkcji.
/beż/
fot.: zbiory prywatne

Podsumowanie roku szkolnego 2002/2003

Kolejny rok szkolny za nami. Nowe zadania, nowe doświadczenia i tak jakby „nowi” uczniowie – bardziej zaangażowani, bardziej pracowici, ze wspaniałymi pomysłami. Aktywnie uczestniczący w życiu szkoły, miasta, gminy i regionu, chętnie biorący udział we wszystkich działających na terenie szkoły kołach, zajęciach pozalekcyjnych, organizowanych w szkole i poza szkołą imprezach, startujący w konkursach (patrz tabela obok). Swoim zaangażowaniem podkreślają, że szkoła to przede wszystkim ONI i nic o nich bez nich. Cieszymy się i jesteśmy z nich dumni.
Odważnie mówią o swoich potrzebach i marzeniach, szukają swojego, dobrego miejsca na Ziemi i chcą, żeby im w tym pomóc, co robimy chętnie i coraz sprawniej.
Umiejętnie korzystają z mass mediów, oceniają zmiany zachodzące w środowisku, ich wpływ na jakość życia i w przypadku, gdy są one niekorzystne, już szukają środków zaradczych. Są nastawieni na zdrowy tryb życia. Rozsądnie mówią o plusach i minusach wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, oceniają efekty naszej gospodarki ekonomicznej, są przy tym wrażliwi na potrzeby innych.
Podkreślę, że jest to efekt starań nas wszystkich, rodziców i nauczycieli.
Ilość nagród za szczególne osiągnięcia naszych uczniów była w tym roku szkolnym imponująca:
- 13 nagród (encyklopedie) Burmistrza dla absolwentów kończących Gimnazjum z wyróżnieniem (średnia powyżej 5,1) i wzorowym zachowaniem
- nagroda (książka) dla Ewy Cieśli, która zdobyła maks. 40 pkt. na sprawdzianie kompetencji ucznia po ukończonej szkole podstawowej
- nagroda (książki, dyplom) dla Natalii Piela za VI miejsce w konkursie j. niemieckiego w Jaśle
- 6 nagród (książka, dyplom) w konkursie j. ang. w Głogowie Młp.
- 64 nagrody (książki - wydania albumowe) Rady Rodziców za 1-e miejsca w konkursach przedmiotowych (patrz tabela na następnej stronie)
- 12 nagród (książki) ufundowanych przez UMiG Dukla dla laureatów konkursów unijnych
- nagroda (książka) dla Anny Chłap za wybitne osiągnięcia w sporcie
- 26 nagród indywidualnych (karimaty) za osiągnięcia sportowe
- 10 nagród grupowych (piłki) za osiągnięcia w sporcie
- 12 nagród, 16 wyróżnień w konkursie na najładniejszą ilustrację bajki.
Nagrody te świadczą o sukcesach naszych uczniów, które jednocześnie są naszymi sukcesami. Serdecznie dziękuję w imieniu laureatów i nauczycieli fundatorom nagród.

KOŁA ZAINTERESOWAŃ

Intensywnie pracowano również na kołach zainteresowań i i zajęciach pozalekcyjnych.
Chór Szkolny - M. Such
Koło j. niemieckiego Euro-Germa
- W. Ciuła
Klub Europejski - W. Ciuła, I. Chłap
Koło plastyczne - M. Fornal
Koło historyczno-komputerowe
- S. Kalita
Kawiarenka internetowa
- M. Drobiniak
Koło biologiczne - B. Szubrycht
Koło chemiczne - A. Kowalik
Koło fizyczne - J. Lis
Koło humanistyczne - A. Kosztyła,
M. Wołkowicz
Geometria wokół nas - D. Szczepanik
Z ekonomią na ty - I. Chłap, D. Szczepanik
Koło j. polskiego - T. Rzepska
Koło przyrodnicze - B. Woźniak,
K. Poradyło

ZAJĘCIA POZALEKCYJNE
Zajęcia muzyczno - ruchowe -
R. Wojtuń
Gimnastyka korekcyjna - R. Wojtuń
Zajęcia wyrównawcze z j. polskiego - K. Korzec
Pogotowie matematyczne SP -
D. Szczepanik. G. Sajdak
Pogotowie matematyczne G - I. Chłap
SKS siatkówka - J. Pietruszka
SKS koszykówka (dz.)- K. Belczyk
SKS koszykówka (chł.)- K. Belczyk
Zajęcia wyrównawcze z fizyki - J. Lis
Piłka halowa - W. Możdżan
Piłka siatkowa - M. Pudełko
Zajęcia na basenie, wyjazdy na narty - A. Pernal
Zajęcia z uczniem zdolnym:
matematyka kl. II - I. Chłap
biologia kl.II - B. Szubrycht
chemia kl.II - A. Kowalik
fizyka kl. II - J. Lis
blok humanist. Kl. II - W. Gunia
blok humanist. Kl.V - A. Kosztyła,
M. Wołkowicz
blok przyr. mat. kl. V - G. Sajdak
przyroda kl. V - B. Woźniak

Życzę wszystkim uczniom i nauczycielom Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dukli w dalszym ciągu wspaniałych efektów współpracy i udanych wakacji.

mgr Izabela Chłap
Z-a dyrektora ZSP w Dukli

Mieszkańców naszej gminy chcących wysłać do swoich krewnych mieszkających „gdzieś w Polsce” pozdrowienia z Dukli oraz wszystkich tych, którzy w Dukli znaleźli się przypadkiem ucieszy zapewne informacja o tym, że w kiosku poczekalni autobusowej w Dukli, a także w Muzeum Historycznym- można nabyć nowe

„dukielskie widokówki”.

Wydane nakładem Bogusława Szczurka 17 kolorowych pocztówek prezentuje nasze miasto i okolice. Umieszczono na nich zabytki i krajobrazy pokazujące piękno Beskidu Dukielskiego.
Wydawnictwo przeznaczone jest dla tych, którzy jeszcze piszą korespondencję oraz dla kolekcjonerów zbierających karty pocztowe.

Czytelnik DPS, który jako pierwszy zadzwoni w dniu 4 sierpnia br. w godzinach 9 – 9.15 pod numer telefonu 4330034 w. 34 (Promocja w Urzędzie Miasta i Gminy Dukla) oraz poda hasło: „WIDOKÓWKI” otrzyma nagrodę komplet widokówek.

Głojsce

po raz pierwszy wymieniane są w dokumencie wydanym w dniu 17 sierpnia 1366 roku przez Kazimierza Wielkiego. Wystawiony we Włodzimierzu dokument zatwierdzał podział majątku kanclerza Janusza (Suchywilka) i darowanie części majątku swym bratankom. Dobrami Kanclerza podzielili się Janusz, Piotr i Mikołaj synowie Jakuba Cztana z Kobylan. Głosce przypadły Januszowi.
W dokumencie lokacyjnym Dukli z 1373 roku Głojsce wymieniane są jako jedna z wsi, w okolicy której ustala się lokalizację miasta i jego granice. W dokumentach sądowych z XV wieku zapisane zostały imiona niektórych dzierżawców wsi: w 1403 roku był to Ywo, w 1437 Maciej, a w latach 1459 – 64 Jan noszący przydomek Sęp.
Jan Długosz podaje, że dziesięcina zbierana w Głojscach była dobrem kościelnym i należała do kolegiaty św. Floriana w Krakowie.
Rejestry poborowych z lat 1508 i 1536 podają, że we wsi stała karczma i młyn. Zachowane dokumenty sądowe wymieniają dzierżawców wsi: Jan Kobyleński herbu Grzymała (przełom XV i XVI wieku), Jakub Warszycki (XVI wiek).
Potem Głosce weszły w posiadanie Męcińskich, a ostatnim ich właścicielem był Adam Męciński. W Głojscach był wydzielony obszar dworski lecz nie był on zabudowany, w jego skład wchodziły grunty rolne, pastwiska i las.
Na początku XX wieku we wsi mieszkało 7 Żydów.

Iwla

podobnie jak Głojsce wymieniana jest po raz pierwszy w dokumentach włodzimierskich Kazimierza Wielkiego z 1366 roku. Jako osada istniała znacznie wcześniej. Założona była na prawie wołoskim, a w roku 1504 jej właściciel Stanisław Cikowski
z Mikluszowic uzyskał zgodę na przeniesienie jej na prawo magdeburskie. Podobnie też jak i w Głojscach we wsi były: karczma i młyn. Dwór we wsi składał się z trzech budynków, zamieszkały był przez 33 osoby.
Co do pochodzenia nazw obu miejscowości to w przypadku Głojsc brak jest potwierdzenia źródłosłowia.
Nazwa Iwla pochodzi od drzewa - „iwa”, wierzby rosnącej na podmokłym terenie. Stanisław Kryciński nazwę wsi wywodzi jednak od węgierskiego słowa „ivel” oznaczającego wyginanie się, przyjmowanie kształtu łuku.
Trzeba tu zaznaczyć, że do chwili zakończenia pierwszej wojny światowej i upadku monarchii austro- węgierskiej nasza południowa granica była granicą z Węgrami (dzisiejsza Słowacja nazywana była Górnymi Węgrami). Stąd też występowanie nazw terenowych pochodzących z języka węgierskiego nie powinno nikogo dziwić.
S.W.

Parzący problem doszedł do lasu

Barszcz Sosnowskiego, roślina uprawna sprowadzona niegdyś w Beskid Niski do PGR-ów stała się problemem leśników. W Zawadce Rymanowskiej k. Dukli barszcz rośnie na łącznej powierzchni ok. 200 ha, z czego 4 ha to grunty leśne. Dotychczas na terenach leśnych barszcz nie był problemem, trzymał się pól uprawnych i otwartych powierzchni. Właściciele i dzierżawcy gruntów w Zawadce przeprowadzają wycinanie tej rośliny w okresie przed dojrzewaniem nasion. Podobne działania podjęło Nadleśnictwo Dukla, gdzie barszcz opanował obrzeże drzewostanu sosnowego na gruncie porolnym oraz teren składu drewna.
Nadleśniczy Zbigniew Władyka: „Walczymy z nim od kilku lat w miarę posiadanych środków i możliwości, poprzez ścinanie łodyg z baldachami w okresie kwitnienia. Sytuacja się nie pogarsza, ale do zwalczenia chwastu jeszcze daleko. Z kilku egzemplarzy potrafi się on w krótkim czasie odrodzić na nowo. Niezbędna jest koordynacja tych działań przez wszystkich właścicieli „barszczowych” pól. Najskuteczniejsze byłoby kilkakrotne w ciągu roku wykaszanie. Zauważyłem, że po wczesnym koszeniu baldachy odrastają na niższej łodydze. Prowadzimy walkę z barszczem, bez żadnej refundacji – płacimy za niegdysiejsze błędy na górze”
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum Sosnovski MANDEN – oznaczony przez botaniczkę nazwiskiem Manden, nazwany na cześć prof. Sosnowskiego, polskiego badacza flory Kaukazu) sprowadzono do Polski w latach 50-tych. Jego ojczyzną są góry Kaukaz. Był przedmiotem badań w 1958 roku w Ogrodzie Roślin Leczniczych Akademii Medycznej we Wrocławiu. W latach 70-tych upowszechniono go na terenie PGR-ów na Podkarpaciu i na Podhalu jako roślinę mającą zapewnić dużą ilość paszy dla bydła. Po upadku PGR-ów roślina ta wymknęła się spod kontroli i jako bardzo ekspansywny gatunek zajęła setki hektarów gruntów rolnych. Posiada właściwości parzące, które ujawniają się w wysokich temperaturach i przy dużej wilgotności powietrza. W takich warunkach ulatniają się bowiem parzące substancje. W czasie upałów w roku 1996 doszło do wielu przykrych poparzeń.
Dzieci, które z łodyg wykonywały fujarki i lornetki przywożono do ośrodków zdrowia z poparzeniami ust i oczu. Blizny na ciele po poparzeniach utrzymują się dość długo. Należy unikać kontaktu z tą rośliną.

Na zdjęciu: Pracownicy Nadleśnictwa Dukla, Bogusław Rynio i Wiesław Rachwał podczas wycinania barszczu.
E. Marszałek