Dukielski
Przegląd
Samorządowy

Październik 2003
nr 10(150)

 w gminie
 wydarzenia
 komentarze
 sport
 okładka
 kuchnia regionalna

 powrót

Jedenaste Forum Mediów Polonijnych

W dniach 2-8 września br. odbywało się już XI Forum Mediów Polonijnych tj. spotkanie dziennikarzy polskich działających poza granicami kraju. Hasłem przewodnim Forum jest „Integracja Polski z Unią Europejską, wyzwania, niepokoje, szanse”. Patronat honorowy nad uroczystością objął prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Tak jak 11 lat temu również w tym roku Forum rozpoczęło się w Małopolsce w Tarnowie. 149 dziennikarzy z 29 krajów świata uczestniczyło w Forum, w tym roku trasa przebiegała od Tarnowa, poprzez Dąbrowę Tarnowską, Kraków, Lublin, Nałęczów, Puławy, a zakończyła się w Warszawie. Miałam to szczęście znaleźć się wśród zaproszonych gości, dzięki Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej w Kraju i za Granicą (byłam 3 dni w Tarnowie, Dąbrowie Tarnowskiej, Wieliczce i Krakowie). Media posiadają ogromną siłę oddziaływania na poglądy i wyobraźnię człowieka. W kontekście znaczenia politycznego nazywa się ich czwarta władzą, w przypadku Forum nie chodzi o politykę, choć unikniecie jej jest bardzo trudne, kiedy promuje się przyszłość ojczystego kraju, lecz o trwanie w pamięci, w sercach tych, którzy z różnych powodów ojczyznę opuścili.
Inauguracja tegorocznego Forum odbyła się pod ziemią, w Kopalni Soli w Wieliczce w komorze J. Haluszki, a była ku temu niezwykle ważna okazja, mianowicie 25-lat temu Kopalnię Soli wpisano na pierwszą listę UNESCO wraz z zabytkowym centrum Krakowa.
Najpierw było krótkie przypomnienie Trasy Turystycznej. Mieliśmy za sobą ponad 700 lat prac wydobywczych i 300 km chodników na 9 poziomach, z których 3 pierwsze eksploatowano jeszcze w średniowieczu.
Otwarcia XI Forum dokonał prof. Longin Pastusiak – Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, który przywitał zaproszonych gości i wygłosił referat nt. wkładu Polaków w rozwój kultury na świecie. Franciszek Ziejka – rektor UJ wygłosił bardzo interesują wykład, dotyczący znajomości polskich twórców w świecie. Później uroczyście wręczono nagrody FIDELIS POLONIAE’2003. W komorze Warszawa odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej 25.rocznicę wpisu Kopalni Soli w Wieliczce na listę UNESCO.
Na Forum spotkałam rodaczkę z Krosna, od ponad 20 lat mieszkającą w Toronto, bardzo zainteresowaną tym co dzieje się w naszym regionie. Nasza strona www.dukla.pl i internetowe wydanie Dukielskiego Przeglądu Samorządowego przybliży Polakom, którym przyszło żyć poza granicami kraju ich „Małe Ojczyzny” i promuje nasz region poza granicami kraju.
kbr

Warsztaty w terenie

XXX rocznicę utworzenia Bieszczadzkiego Parku Narodowego dukielscy licealiści uczcili zajęciami dydaktycznymi na „Połoninie Caryńskiej”

Bieszczadzki Park Narodowy utworzony 4 sierpnia 1973 roku na powierzchni 5.584 ha. Obecnie powierzchnia wzrosła do 27.064 ha. W 1993 roku zostały włączone wraz z obszarami Słowacji i Ukrainy do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie” i otrzymały certyfikat UNESCO. Po stronie polskiej w jego skład wchodzi BPN oraz dwa parki krajobrazowe - „Ciśniańsko-Wetliński” i „Dolina Sanu”. Park chroni fragmenty dzikiej wschodniokarpackiej przyrody Bieszczad Zachodnich.
Uczniowie klasy drugiej profilu biologiczno-ekologicznego uczestniczyli 16-17 września 2003 roku w zajęciach dydaktycznych na ścieżce przyrodniczej „Połonina Caryńska”. Zajęcia prowadziła pani Barbara Ćwikowska pracownik dydaktyczny BPN.
Symbolem ścieżki „Połonina Caryńska” jest buk zwyczajny najbardziej powszechne bieszczadzkie drzewo. Na 27 przystankach uczniowie poznawali osobliwości przyrodnicze. Szczególnie zapamiętali piętro połonin, gdzie dominują gatunki traw i łany borówki czarnej, która obecnie jesienią staje się malowniczymi kobiercami. Borówczyska przybierają kolory od zielonego przez żółto-pomarańczowy do czerwono-brunatnego. Między nimi znajdują się skalne grechoty /gołoborza/ na wysokości 1220 m.n.p.m Do ciekawych roślin spotykanych na ścieżce należą: fiołek dacki, prosienicznik, róża alpejska, dziewięćsił bezłodygowy chaber miękkowłosy.
Z Połoniny Caryńskiej można było podziwiać piękną panoramę najwyższych bieszczadzkich wzniesień tj. Tarnica 1346 m., Halicz 1333 m, Krzemień 1335 m, Szeroki Wierch 1315 m, Bukowe Berdo 1311 m.n.p.m.
Pogoda była piękna, nawet bezwietrzna na Połoninie Caryńskiej.

opiekunowie:
Maria Walczak i Elżbieta Delimata
studentka Uniwersytetu Rzeszowskiego odbywająca w LO praktykę.

Ocena usług w gospodarstwach agroturystycznych Gminy Dukla przez turystów

Pod pojęciem „usług turystycznych można rozumieć wszelkie społecznie użyteczne czynności związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokojeniem potrzeb uczestników ruchu turystycznego, nie służące wytwarzaniu dóbr materialnych na większą skalę”.
Zróżnicowanie usług turystycznych wynika zarówno z indywidualnych preferencji i potrzeb turystów, jak również z obiektywnych warunków naturalnych środowiska (różne walory turystyczne oraz typ i rodzaj miejsca pobytu turysty). Inny będzie zakres i rodzaje usług świadczonych turystom w gospodarstwach agroturystycznych, a innego typu usług oczekuje turysta w renomowanej miejscowości turystycznej, gdzie jeszcze w zależności od położenia (miejscowość nadmorska, czy górska) również zakres i struktura usług będą różne.
Usługi turystyczne według kryteriów dla konsumpcji turystycznej można podzielić na podstawowe i komplementarne (towarzyszące).Do usług podstawowych zaliczamy:
- usługi transportowe,
- noclegowe,
- żywieniowe.
Usługi komplementarne związane są w większości z korzystaniem z walorów (dóbr turystycznych), świadczone są na ogół w miejscu ich występowania. Nieprzemieszczalność walorów i dóbr turystycznych powoduje określony układ przestrzenny ruchu turystycznego i ich świadczenia. Usługi towarzyszące możemy podzielić na dwie grupy: do jednej zaliczamy wszystkie usługi nie związane bezpośrednio z zaspokojeniem potrzeb turystycznych, a wynikające raczej z faktu przebywania turysty w miejscu czasowego pobytu. Są one świadczone przez jednostki paraturystyczne takie jak: usługowe punkty np. fryzjerskie, blacharskie, sieć handlu detalicznego, jednostki telekomunikacji (poczta), usługi świadczone w zakresie ochrony zdrowia, mienia, bezpieczeństwa publicznego.
Do drugiej grupy zaliczyć możemy usługi zaspokajające potrzeby o charakterze turystycznym, które możemy podzielić na następujące rodzaje:
1. usługi umożliwiające turystom korzystanie z walorów turystycznych danego rejonu.
2. usługi ułatwiające uprawianie turystyki,
3. usługi rozrywkowe.
Produkt turystyczny „oznacza wszystko to, co turysta kupuje i czym się zajmuje w miejscu pobytu turystycznego, łącznie z usługami, które mu te działania umożliwiają”. Zatem produkt turystyczny to pakiet składników materialnych i niematerialnych służących do zaspokajania potrzeb nabywcom, a równocześnie zapewniających osiąganie korzyści materialnych wytwórcom usług. Ta definicja znajduje również odniesienie do turystyki wiejskiej i agroturystyki.
Produktem agroturystycznym jest kupno pobytu w gospodarstwie rolnika wraz z całym wieloskładnikowym pakietem usług właściwych dla turystyki wiejskiej.
W sezonie letnim 2003 r. przeprowadzono badania ankietowe w gospodarstwach agroturystycznych naszej gminy, posiadających wpis do ewidencji obiektów innych. Przeprowadzono wywiady z właścicielami 16 gospodarstw agroturystycznych. Przekazano 160 ankiet dla kwaterobiorców, odwiedzających badane gospodarstwa, z których 45% zostało wypełnionych poprawnie przez losowo wybranych gości odwiedzających badane gospodarstwa i które stały się podstawą analizy i opinii turystów o usługach agroturystycznych w ankietowanych gospodarstwach.

Charakterystyka badanych gospodarstw agroturystycznych.
Wielkość powierzchni badanych gospodarstw zamyka się w przedziale 1,3 -90 ha. Gospodarstw o powierzchni przekraczającej 20 ha jest 2 pośród ankietowanych, jedno o powierzchni 90 ha i drugie o powierzchni 40 ha i dlatego nie zostały uwzględnione w średniej wielkości gospodarstwa, ponieważ nie dawałoby to prawdziwego obrazu wielkości większości badanych gospodarstw). Średnia powierzchnia pozostałych badanych gospodarstw wynosi 5,1 ha.
Charakterystyka ankietowanych turystów, korzystających z usług w badanych gospodarstw agroturystycznych w sezonie letnim 2003.
Badana grupa to 46% mężczyzn i 56% kobiet.
Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że:
1. Najczęściej odwiedzają nasze gospodarstwa agroturystyczne turyści w wieku od 31-40 lat - 33% badanych (segment rodziny z dziećmi).
2. Większość gości odwiedzających nasze gospodarstwa agroturystyczne to mieszkańcy miast o liczbie ludności powyżej 500 tys. – 31% badanych – tam zatem warto się promować).
3. Korzystający z usług naszych gospodarstw agroturystycznych deklarują w większości 68% wyższe wykształcenie.
Na podstawie przeprowadzonych wywiadów, stwierdzono, że 69% kwaterodawców należy to organizacji zrzeszającej przedsiębiorców turystycznych. Zdecydowana większość- 94% gospodarstw agroturystycznych nie jest skategoryzowana, a skategoryzowane 6% otrzymało tylko kategorię – standard. W badanych gospodarstwach 39% dysponuje pokojami gościnnymi ze wspólna łazienką dla kilku pokoi.
Udział pozostałych rodzajów bazy noclegowej przedstawia wykres nr 1.
Urządzenia sportowo rekreacyjne w gospodarstwach przedstawia wykres nr 2
Większość, bo 55% badanych deklaruje, że główna przyczyną przyjazdu do gospodarstwa agroturystycznego była chęć oderwania się od życia w mieście, 38% uważa, że specyficzna okolica (naturalne i antropogeniczne walory środowiska), 36% uważa, że stosunkowo niska cena porównaniu z innymi ofertami wypoczynku.
Badani goście dokonali oceny w skali 1-5 bazy noclegowej (1-ocena najniższa, 5-ocena najwyższa). Ocenę przedstawia wykres nr 3.

Z oceny wynika, że czystość wynajmowanych pokoi jest ich mocną stroną.
Większość badanych 96% oceniła wyżywienie jako smaczne, pozostałe 4% jako smaczne.
Badani goście ocenili punktowej oceny czynników wpływających na jakość ich wypoczynku w skali punktowej od 1-5 (1- najniższa ocena, 5- najwyższa ocena).
Wyniki badań przedstawia wykres nr 4.
Najwyżej punktowanym czynnikiem wpływającym na jakość wypoczynku przez gości był uprzejmość gospodarzy – 4,95.
Otrzymane wyniki badań pozwalają wysnuć następujące wnioski:
1. Niski odsetek skategoryzowanych gospodarstw 6% (1 gospodarstwo na 16 badanych), potwierdza oferowany rodzaj bazy noclegowej – najwięcej bo 39% oferowanych jest gościom pokoi gościnnych ze wspólną łazienką dla kilku pokoi.
2. Atutem wynajmowanych pokoi jest ich czystość oceniona w skali 1-5 na 4,95.
3. Większość, 15 z 16 ocenianych gospodarstw agroturystycznych posiada teren zielony przeznaczony dla gości, 50% z badanych posiada boisko do gry w siatkówkę i piłkę nożną i rowery co pozwala wnioskować, iż właściciele gospodarstw agroturystycznych nastawiają się na gości odpoczywających aktywnie.
4. Czynnikami wpływającymi na jakość wypoczynku (jakość produktu jakim jest wypoczynek w gospodarstwach agroturystycznych Gminy Dukla) w badanych gospodarstwach jest: uprzejmość gospodarzy -4,95, wyżywienie – 4,87, cisza i spokój – 4,85, piękno krajobrazu -4,83. Wiele do życzenia pozostawia natomiast infrastruktura turystyczna i bezpieczeństwo gości.

Opracowała:
K. Boczar-Różewicz

Dukielska Przełęcz (500 m n.p.m.), przełęcz w Beskidzie Niskim, na granicy Polski i Słowacji. Najniższa w głównym łańcuchu Karpat. Przez Dukielską Przełęcz wiedzie historyczny szlak łączący ziemie po obu stronach Karpat.

Jako ważny punkt strategiczny, była miejscem wielu bitew, szczególnie w okresie I i II wojny

„Operacja Dukielska”

Pisząc o Beskidzie Dukielskim nie sposób nie wspomnieć o tym, że podczas II wojny św. był on areną ciężkich walk, które przeszły do historii pod nazwą operacji dukielskiej zwanej też operacją dukielsko-preszowską. Operacja ta zainicjowana przez Rosjan we wrześniu 1944 r. miała na celu przełamanie głównego grzbietu Karpat i pomoc antyniemieckiemu powstaniu, które wybuchło na Słowacji 29 sierpnia 1944 r. Marszałek Koniew do natarcia wyznaczonego na 8 września skierował 38. Armię gen. Moskalenki. W skład niej wchodził również 1 Korpus Czechosłowacki dowodzony przez gen. Kratochvila, zmienionego później na gen. Svobodę. Pierwotnie zakładano, że cała akcja przeprowadzona zostanie błyskawicznie. Już drugiego dnia natarcia Rosjanie zamierzali osiągnąć szosę Dukla - Nowy Żmigród natomiast piątego dnia piechota miała być już w Myszynie a kawaleria pancerna w Preszowie na Slowacji. Okazało się jednak, że były to jedynie pobożne życzenia. Niemcy mieli bowiem bardzo dobrze rozbudowany system umocnień polowych i wcale nie zamierzali się łatwo poddawać. Nie na darmo mówi się niekiedy o Karpathenfestung - Twierdza Karpaty. Wystarczy powiedzieć, że Dukla została wyzwolona dopiero 20 września a więc prawie po dwóch tygodniach, zamiast po dwóch dniach. 30 września Rosjanie bezskutecznie atakowali Przełęcz Dukielską (500 m). Najwcześniej linię grzbietu Karpat, na której usadowiła się obrona niemiecka, przekroczyły oddziały czechosłowackie docierając do górnej części wsi Certiźne. Armii Czerwonej udało się natomiast przekroczyć grzbiet graniczny w rejonie Baraniego. Wobec zaistniałej sytuacji Niemcy wycofali się w głąb Słowacji i 6 października zdobyto Przełęcz Dukielską (500 m). Pierwszą wyzwoloną miejscowością na terenie Słowacji był Vyźny Komarnik. Zachodnia cześć Beskid Dukielskiego (okolice Krempnej) nadal jednak pozostawała w rękach niemieckich. Dopiero w styczniu 1945 r. wskutek zimowego natarcia 4 Frontu Ukraińskiego a nie 38 Armii, Niemcy ostatecznie wycofali się na linię Ondavy.
Warto wspomnieć o tym, że operacja dukielska była jednym z najbardziej krwawych epizodów II wojny światowej na ziemiach polskich. Źródła podają, ze w walkach o Przełęcz Dukielską zginęło ok. 145 tys. ludzi w tym: 90 tys. Rosjan, 50 tys. żołnierzy niemieckich oraz 6 tys. Czechosłowaków.
Na turystycznych mapach Beskidu Niskiego w dolinie Iwielki można spotkać osobliwą nazwę: Dolina Śmierci. W tym właśnie rejonie w dniach 11-14 września 1944 r. rozegrała się jedna z najcięższych bitew z udziałem czołgów.
Ciekawostką jest fakt, że jeszcze dziś w mniej dostępnych regionach Beskidu Dukielskiego można natknąć się na szczątki uzbrojenia, niewybuchy pocisków, przerdzewiałe hełmy czy fragmenty gąsienic czołgowych. W rejonie głównego grzbietu Karpat, a konkretnie w okolicach ważniejszych przełęczy karpackich, oko bystrego turysty łatwo rozpozna zarysy pokaźnych niegdyś okopów.
Dla turystów zainteresowanych historią i pragnących poszerzyć swą wiedzę na temat operacji dukielskiej podaję poniżej pozycje do których warto sięgnąć.

LITERATURA
1) Andrusikiewicz J., Boje o Przełęcz Dukielską (w:) „Wierchy” t. 37, Kraków 1969
2) Daszkiewicz A., Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego 1939 -1944, Warszawa 1975.
3) Grzywacz-Świtalski Ł., Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971
4) Kazimierczak S., Żołnierz losu nie wybierał, Warszawa 1982
5) Luboński P., Operacja dukielsko-preszowska, (w:) Magury’ 83, Warszawa 1983
Za:
http://republika.pl/beskiddukielski/index.html